Paul Gauguin: de zoektocht naar een verloren paradijs

Paul Gauguin was geen doorsnee kunstenaar. Hij was een man die zijn comfortabele leven als succesvol beursmakelaar verruilde voor een bestaan vol onzekerheid, armoede en artistieke vrijheid. Hij begon pas met schilderen op zijn vijfentwintigste, zonder enige opleiding of begeleiding. Toch groeide hij uit tot een van de meest invloedrijke figuren van het modernisme. Zijn werk spreekt tot de verbeelding, niet alleen vanwege de kleuren en vormen, maar ook vanwege de wereldbeelden die hij erin verwerkte.

Een leven dat botst met conventies

Gauguin leefde in een tijd waarin Europa zichzelf als de maatstaf zag. Kunst was academisch, religieus of decoratief. Gauguin brak daar radicaal mee. Hij vond geen voldoening in het leven dat anderen voor hem uitstippelden. Toen de beurs crashte in 1882, zag hij dat niet als ramp, maar als kans. Hij besloot vol voor de kunst te gaan en vertrok naar Bretagne, een plek die voor hem ‘primitief’ genoeg aanvoelde om zijn nieuwe artistieke taal te verkennen.

Later reisde hij naar Tahiti en uiteindelijk naar Hiva Oa in de Markiezeneilanden. Niet uit toeristische nieuwsgierigheid, maar uit diepe onvrede met de westerse samenleving. Hij zocht iets dat Europa hem niet gaf: een eenvoudiger, spiritueler bestaan. In zijn werk probeerde hij dat gevoel van oervorm, ritme en mens-zijn te vangen. Zijn schilderijen tonen vaak naakte of halfnaakte vrouwen in kleurrijke landschappen, niet als objecten van begeerte, maar als symbolen van een zuiverder leven. Dat gaf hem zowel bewondering als controverse.

Kleur als taal, vorm als overtuiging

Gauguins stijl ontwikkelde zich ver weg van het impressionisme. Waar zijn tijdgenoten licht en atmosfeer onderzochten, gebruikte Gauguin kleur en vorm om ideeën en gevoelens uit te drukken. Hij vermengde symboliek, persoonlijke mythologie en culturele invloeden tot een volstrekt unieke beeldtaal. Hij gebruikte geen zwarte verf en mengde weinig wit door zijn kleuren. Daardoor springen zijn schilderijen van het doek — levendig, rauw, soms dromerig.

In Tahiti begon hij te schilderen in wat later bekend werd als ‘Synthetisme’: een stijl waarbij de kunstenaar het zichtbare niet nabootst, maar de essentie ervan vertaalt naar kleurvlakken en lijnen. Zijn gebruik van contrasterende kleuren – oranje tegen blauw, paars naast geel – maakt zijn werk direct herkenbaar. Gauguin was een pionier van de expressieve kleur, een inspiratiebron voor kunstenaars als Picasso en Matisse.

Meer dan een schilder

Hoewel Gauguin vooral bekend is om zijn schilderijen, werkte hij ook met hout, keramiek en grafiek. Hij experimenteerde met dragers zoals metaal, glas en zelfs steen. Zijn werkwijze was ongepolijst en intuïtief, maar nooit oppervlakkig. Elke penseelstreek, elke vorm, elke symboliek was bewust gekozen. Achter zijn kunst zat een filosofie, beïnvloed door theosofie, religie en persoonlijke ervaringen.

Zijn beruchte zelfportretten tonen hem niet alleen als kunstenaar, maar als mythisch figuur — Christus, duivel, martelaar. Hij bevroeg wat goed en kwaad betekent, wat de rol is van kunst in het leven en hoe de mens zich verhoudt tot natuur en spiritualiteit. Gauguin was geen man van compromissen. Hij leefde en werkte aan de randen van de samenleving, zowel letterlijk als figuurlijk.

Een moeizame vriendschap en een blijvende invloed

Zijn samenwerking met Vincent van Gogh is legendarisch. De twee woonden korte tijd samen in Arles, maar hun visies botsten. Gauguin was rationeel, afstandelijk, conceptueel. Van Gogh werkte vanuit emotie en impuls. Hun gespannen relatie eindigde in het drama van Van Goghs afgesneden oor. Toch beïnvloedden ze elkaar diep. Zonder Gauguin had Van Gogh misschien nooit zijn felle kleurenpalet ontwikkeld.

Gauguins invloed reikt veel verder. Hij legde de grondslag voor het Primitivisme in de moderne kunst en inspireerde generaties kunstenaars om buiten Europa te kijken, naar Afrika, Oceanië, Latijns-Amerika — niet als exotische curiosa, maar als bron van filosofie, schoonheid en alternatieve waarden.

Het morele vraagstuk

Tegenwoordig is Gauguins werk ook onderwerp van debat. Zijn relaties met jonge Tahitiaanse meisjes, zijn houding tegenover koloniale structuren, zijn mythologisering van ‘de ander’ — het zijn ethische vragen die niet los te zien zijn van zijn oeuvre. Die spanning maakt zijn kunst des te relevanter. Wie naar zijn schilderijen kijkt, kijkt niet alleen naar kleur en vorm, maar ook naar de confrontatie tussen werelden, tijden en overtuigingen.

Posters van Paul Gauguin bij Musarte

Gauguins werk blijft intrigeren — of het nu gaat om zijn portretten van Tahitiaanse vrouwen, zijn symbolische zelfportretten of zijn kleurrijke Polynesische landschappen. Bij Musarte vind je een zorgvuldige selectie van posters die deze unieke artistieke visie weerspiegelen. Ideaal voor iedereen die zijn interieur wil verrijken met kunst die niet alleen mooi is, maar ook een verhaal vertelt. Ontdek het werk van Paul Gauguin en haal een stukje kunstgeschiedenis in huis.