Felix Valleton – Posters van schilderijen

Félix Vallotton, geboren in 1865 in Lausanne, groeide op in een protestants middenklassegezin. Zijn vroege aanleg voor tekenen viel al snel op. Op advies van zijn docenten verhuisde hij op jonge leeftijd naar Parijs, waar hij zich in 1882 inschreef aan de Académie Julian. Vallotton begon als portretschilder, geïnspireerd door de technische precisie van Holbein en Ingres. Zijn eerste succes kwam in 1885, toen hij werd toegelaten tot de prestigieuze Salon met zijn Portret van Monsieur Ursenbach.

Toch bleef Vallotton niet hangen in academische tradities. In Parijs ontdekte hij nieuwe stromingen, nieuwe ideeën. Hij werd geraakt door het werk van Paul Gauguin en door Japanse houtsneden, die in die tijd enorm populair waren onder avant-gardekunstenaars. Zijn aansluiting bij de kunstenaarsgroep Les Nabis markeerde een keerpunt. Vallotton omarmde een moderne, decoratieve stijl die zich afzette tegen naturalisme en conventionele schoonheid.

Meester van de houtsnede

Vanaf 1891 begon Vallotton intensief te experimenteren met houtsnede. Waar anderen de techniek vooral als reproductiemiddel gebruikten, zag hij er een autonoom kunstvorm in. Zijn houtsneden zijn grafisch krachtig, met dramatische contrasten tussen zwart en wit. Details liet hij weg, spanning juist niet. De prenten ogen op het eerste gezicht eenvoudig, maar wie beter kijkt ziet een wereld van psychologische lading, ironie en maatschappijkritiek.

De serie Intimités, bestaande uit tien houtgravures, is zonder twijfel zijn bekendste grafische werk. In verstilde kamers spelen zich scènes af vol suggestie, machtsspel, afstand en aantrekking tussen man en vrouw. Vallotton toont geen explosies van emotie, maar onderhuidse spanning. De stilte tussen twee figuren zegt meer dan woorden ooit zouden kunnen. Hij bereikt in deze serie een punt van technische perfectie, zowel qua compositie als inhoud. Het is dan ook niet vreemd dat hij daarna even afstand neemt van het medium.

De stille kracht van zijn schilderijen

Na 1901 legt Vallotton zich toe op schilderkunst. Hij schildert met een helder palet, scherpe lijnen en vaak verrassende perspectieven. Zijn doeken ogen soms afstandelijk, koel zelfs, maar juist dat maakt ze zo intrigerend. Of het nu gaat om landschappen, stillevens of naakten, Vallotton benadert zijn onderwerpen zonder sentiment, maar met een bijna meditatieve precisie.

Zijn naakten zijn verre van traditioneel. In plaats van de ideale vormen die kunstenaars eeuwenlang gebruikten, kiest Vallotton voor realisme. Zijn vrouwen liggen niet verleidelijk in beeld zoals bij Schiele, noch staan ze symbool voor zuiverheid zoals bij Botticelli. Ze zijn tastbaar, menselijk, aanwezig. In hun kwetsbaarheid schuilt kracht.

Zijn landschappen – vaak uit het hoofd geschilderd – ademen stilte. Geen grootsheid of heroïek, maar eenvoud. Een boom in de verte. Een glooiing in het gras. Een sfeer die je niet benoemt, maar voelt. Net als bij zijn grafiek toont Vallotton zich hier een meester van het impliciete.

Denken én schilderen

Vallotton was meer dan alleen beeldend kunstenaar. Hij schreef kunstkritieken, essays, toneelstukken en romans. In zijn teksten klinkt dezelfde scherpe observatie door als in zijn beeldend werk. In La Vie meurtrière, zijn postuum gepubliceerde roman, verkent hij de grenzen van menselijke driften en verlangens. Zijn intellectuele betrokkenheid voedde zijn beeldtaal. Hij keek, analyseerde, en vertaalde dat naar vorm en kleur.

In de Eerste Wereldoorlog hervatte hij zijn grafisch werk met de reeks C’est la Guerre. Hierin laat hij het heldenverhaal achter zich en toont hij de rauwe realiteit van het slagveld. Zonder drama, maar des te schrijnender door de eenvoud van zijn beelden. Het toont zijn blijvende drang om vorm te geven aan de wereld om hem heen, zelfs in tijden van verwoesting.

Tijdloos en relevant

Félix Vallotton overleed in 1925, maar zijn werk blijft relevant. In een tijd waarin beeld vaak schreeuwt, fluistert zijn kunst. Hij laat ruimte voor interpretatie, voor reflectie. Hij schildert geen verhalen, maar fragmenten van leven – stil, soms wrang, maar altijd raak. Zijn stijl is eigenzinnig, niet in te delen in één beweging. Hij combineerde de precisie van oude meesters met de scherpte van moderne observatie.

Wie op zoek is naar kunst die zowel esthetisch als inhoudelijk prikkelt, vindt in Vallotton een inspirerende bron. Zijn houtsneden en schilderijen dagen uit om anders te kijken – trager, met meer aandacht. Bij Musarte vind je een bijzondere collectie posters van zijn werk. Haal de ingetogen kracht van Vallotton in huis en ontdek hoe relevant zijn beelden vandaag nog zijn.